خاورمیانه در آستانه نظم نوین؛ پایان بلوک‌بندی‌های کلاسیک

سید محمدکاظم سجادپور، استاد برجسته روابط بین‌الملل، در گفت‌وگویی تفصیلی با روزنامه «ایران»، به تحلیل ساختارهای در حال تغییر و پویایی‌های نظام بین‌الملل پرداخت. وی معتقد است از آغاز جنگ اوکراین در زمستان ۲۰۲۲، جهان شاهد دگرگونی قواعد حاکم بر روابط قدرت‌های بزرگ بوده و نظام بین‌الملل به عرصه رقابت‌های شتاب‌گرفته تبدیل شده است. این رقابت‌ها ریشه در انباشت تاریخی تضادها و جابه‌جایی‌های موازنه قدرت دارد.

سجادپور در این گفت‌وگو بر سه مفهوم کلیدی «تداوم و تغییر»، «تعدد متغیرها» و «پویایی ساختارها و بازیگران» تأکید کرد. او بیان داشت که با وجود تغییرات جهانی، قدرت‌های سنتی همچنان حضور دارند و نهادهایی مانند شورای امنیت، گرچه فرسوده، همچنان فعال هستند.

این استاد روابط بین‌الملل به دگرگونی جایگاه ایالات متحده و سیاست خارجی این کشور در دوران ترامپ اشاره کرد و آن را نمونه‌ای از «فردی‌سازی قدرت» دانست که در آن تصمیم‌گیری دیپلماتیک از بستر نهادی جدا شده و به سلیقه شخصی رئیس‌جمهور و حلقه نزدیکان او وابسته شده است.

برجسته‌ترین بخش این تحلیل، نگاه سجادپور به منطقه خاورمیانه است. وی منطقه را «دیگر در قالب بلوک‌بندی‌های سنتی نمی‌گنجد» توصیف کرد و افزود که کشورها در این جغرافیای پرتلاطم به دنبال حداکثرسازی منافع خود هستند و ائتلاف‌ها سیال‌تر از همیشه شده‌اند. ایران نیز همچنان به‌عنوان بازیگری کلیدی در معادلات منطقه مطرح است.

این گفت‌وگو تلاشی است برای درک جهانی که میان استمرار و تحول، اقتدار و بی‌نظمی، و فردگرایی و ساختارمندی معلق مانده است؛ جهانی که در آن هیچ قدرتی نمی‌تواند با اطمینان قواعد بازی را به تنهایی تعیین کند.

منبع: irna_1313