مقایسه بنزین با آب معدنی؛ مغالطه اقتصادی یا توجیه افزایش قیمت؟

مقایسه قیمت بنزین با یک بطری آب معدنی و نتیجه‌گیری مبنی بر لزوم افزایش بهای بنزین، از سوی رئیس جمهور مطرح شده است. این استدلال که قیمت یک بطری آب معدنی چندین برابر یک لیتر بنزین است، به عنوان توجیهی برای افزایش قیمت بنزین ارائه شده است. با این حال، کارشناسان اقتصادی این نوع تحلیل را نشان‌دهنده ضعف مشاوران اقتصادی و همچنین سطحی و مغالطه‌آمیز می‌دانند که می‌تواند تبعات اقتصادی و اجتماعی مخربی در پی داشته باشد.

تفاوت‌های اساسی بین بنزین و آب معدنی که این مقایسه را نامعتبر می‌سازد، شامل موارد زیر است:

۱. **تفاوت در ماهیت کالا:** بنزین یک کالای استراتژیک و واسطه‌ای با کاربردهای صنعتی و حمل‌ونقل گسترده است، در حالی که آب معدنی یک کالای مصرفی نهایی محسوب می‌شود.

۲. **تفاوت در کشش قیمتی تقاضا:** تقاضا برای بنزین به دلیل وابستگی شدید بخش‌های مختلف اقتصادی و حمل‌ونقل به آن، کشش قیمتی پایینی دارد. به این معنی که با افزایش قیمت، تقاضا به طور چشمگیری کاهش نمی‌یابد. در مقابل، تقاضا برای آب معدنی می‌تواند کشش قیمتی بالاتری داشته باشد.

۳. **تفاوت در اثرات جانبی و پیامدهای اجتماعی-اقتصادی:** افزایش قیمت بنزین مستقیماً بر هزینه‌های حمل‌ونقل، تولید و در نهایت سفره مردم تأثیر می‌گذارد و می‌تواند منجر به تورم و کاهش قدرت خرید شود. این در حالی است که اثرات افزایش قیمت آب معدنی در این مقیاس نخواهد بود.

۴. **تفاوت در ساختار بازار و نقش دولت:** بنزین یک کالای یارانه‌ای و تحت نظارت شدید دولت است و قیمت‌گذاری آن تابع سیاست‌های کلان اقتصادی و اجتماعی است. در مقابل، بازار آب معدنی تا حد زیادی رقابتی‌تر است.

مقایسه مستقیم قیمت یک کالای نهایی با ارزش افزوده بالا (آب بطری) با یک کالای واسطه‌ای استراتژیک و کم‌کشش (بنزین)، از نظر علمی در علم اقتصاد فاقد پشتوانه بوده و مغالطه‌آمیز تلقی می‌شود.

منبع: khabaronline_ir