پایان بانک‌های ناتراز؛ گام پنهان مهار تورم و احیای اعتماد بانکی

انحلال بانک آینده، که به گفته مسئولان اقتصادی بیش از ۷۰۰ هزار میلیارد تومان زیان به اقتصاد کشور وارد کرده بود، گامی مهم در جهت مهار تورم و اصلاح نظام بانکی تلقی می‌شود. این اقدام، که با درایت بانک مرکزی و وزارت اقتصاد صورت گرفته، از دیدگاه کارشناسان اقتصادی، تأثیرات قابل توجهی بر کاهش تورم خواهد داشت.

در یک بانک سالم، دارایی‌ها باید از بدهی‌ها بیشتر باشند و سرمایه مثبت و کافی وجود داشته باشد. اما در بانک‌های ناتراز، شکاف منفی بین دارایی و بدهی نشان‌دهنده عدم توانایی بانک در پوشش زیان‌های احتمالی است. این بانک‌ها که قادر به جذب سپرده کافی نیستند و از محل سود وام‌های قبلی نیز درآمدی ندارند، برای پرداخت سود سپرده‌گذاران یا پوشش هزینه‌های جاری، مجبور به برداشت از خطوط اعتباری بانک مرکزی (اضافه‌برداشت) می‌شوند. این عمل مستقیماً پایه پولی را افزایش داده و منجر به تزریق پول پرقدرت به اقتصاد می‌شود؛ مکانیزمی که ناترازی بانکی را به خلق پول پیوند می‌زند.

بخشی از دارایی‌های بانک‌های ناتراز را وام‌های سررسید گذشته و بازپرداخت نشده تشکیل می‌دهند. این بانک‌ها اغلب برای پنهان کردن عمق زیان خود، این وام‌ها را با ذخایر لازم پوشش نمی‌دهند و بر اساس سودهای اسمیِ تعلق‌گرفته به این وام‌ها، به سپرده‌گذاران سود پرداخت می‌کنند.

اقدام به حذف یا ادغام بانک‌های ناتراز، دو اثر مهم و فوری بر اقتصاد کلان دارد: اولاً، با مسدود شدن کانال اصلی تزریق نقدینگی ناسالم، بانک مرکزی دیگر مجبور به اعطای خطوط اعتباری نامحدود به این نهادها نخواهد بود و یکی از قوی‌ترین عوامل پولی تورم حذف می‌شود. ثانیاً، منابع و دارایی‌های قابل استفاده این بانک‌ها به سیستم سالم منتقل شده و با حذف بازیگران اصلی که نرخ‌های سود غیرمنطقی ارائه می‌دادند، رقابت ناسالم در بازار سپرده‌ها کاهش یافته و بانک‌های باقی‌مانده مجبور به تعدیل نرخ سود سپرده به سطوحی منطقی‌تر می‌شوند.

اجرای موفقیت‌آمیز برنامه حذف ناترازی، منجر به کاهش سرعت رشد نقدینگی، افت انتظارات تورمی، تثبیت نسبی قیمت‌ها و کاهش پایدار تورم ساختاری خواهد شد. این امر به معنای بنا شدن نظام بانکی بر پایه دارایی‌های واقعی و عدم تحریک تورم توسط شوک‌های نقدینگی داخلی است. همچنین، مهار بانک‌های ناتراز مانع از تزریق بی‌ضابطه پول به بخش‌های غیرمولد مانند بازارهای سفته‌بازی (طلا، ارز، مسکن) شده و با محروم کردن سفته‌بازی از منبع نقدینگی ارزان قیمت، از جهش‌های قیمتی جلوگیری می‌کند. این اقدامات در نهایت به بازگشت اعتماد به نظام بانکی کمک خواهد کرد.

منبع: mehrnews